24 października obchodziliśmy Światowy Dzień Walki z Otyłością. To dobra okazja, by przyjrzeć się, jak wygląda sytuacja zdrowotna mieszkańców naszego regionu. Najnowsze dane z podstawowej opieki zdrowotnej pokazują, że problem nadwagi i otyłości dotyczy większości dorosłych Polaków.
Od 2020 roku lekarze rodzinni raz w roku ważą i mierzą pacjentów, by obliczyć tzw. BMI (Body Mass Index) – wskaźnik masy ciała. Prawidłowy wynik mieści się w granicach 18,5–25,0, a średnie BMI dorosłych Polaków wynosi dziś 27,5. Oznacza to, że jako społeczeństwo mamy nadwagę. Jak wynika z najnowszych danych, w województwie zachodniopomorskim aż 66% dorosłych pacjentów POZ ma nadwagę lub otyłość. W żadnym powiecie odsetek osób z za wysokim BMI nie spada poniżej 61%. Osób otyłych, czyli takich, których BMI przekracza wartość 30, jest w regionie średnio 27,7%. W naszym powiecie wynosi 26,9%.
Jednak w części powiatów otyłość dotyczy już ponad 30% dorosłych pacjentów, co oznacza, że niemal co trzeci mieszkaniec regionu boryka się z tym problemem.
Otyłość to nie tylko kwestia wyglądu – to choroba przewlekła, która zwiększa ryzyko cukrzycy typu 2, nadciśnienia, chorób serca, stłuszczenia wątroby czy nowotworów. W 2024 roku NFZ wydał na leczenie chorób związanych z nadwagą i otyłością ponad 4,2 miliarda złotych, czyli ponad trzykrotnie więcej niż dziesięć lat temu.
– Otyłość rzadko ma tylko jedną przyczynę. Najczęściej jest wynikiem złożonej interakcji czynników genetycznych, środowiskowych i behawioralnych. Do najczęstszych należą nadmiar kalorii w diecie – zwłaszcza z produktów wysokoprzetworzonych, bogatych w cukry proste i tłuszcze nasycone. Dodatkowo, niska aktywność fizyczna – siedzący tryb życia, praca biurowa, mało ruchu na co dzień, nieprawidłowy rytm posiłków – zbyt długie przerwy, podjadanie wieczorne, ale również czynniki genetyczne – wpływające na metabolizm i magazynowanie tłuszczu, zaburzenia hormonalne czy czynniki psychologiczne – stres czy uzależnienie od jedzeni – opowiada dietetyczka, Monika Andrykowska. Jak możemy zapobiegać zatem otyłości. – Profilaktyka otyłości powinna zaczynać się od najmłodszych lat i obejmować cały styl życia. Co warto wprowadzić w każdym domu? Regularne, zbilansowane posiłki oparte na produktach nieprzetworzonych. Pić minimum 1,5 litra wody dziennie, ograniczyć cukier, stawiać na naturalne źródła białka takie jak ryby, jaja, drób. Ważna jest codzienna aktywność oraz dbanie o dobry sen i redukcję stresu.
Dobrą wiadomością jest to, że pomoc jest na wyciągnięcie ręki. Na stronie Diety NFZ (www.diety.nfz.gov.pl) można bezpłatnie sprawdzić swoje BMI, ułożyć zdrowy jadłospis i monitorować postępy. Z kolei Centrum Dietetyczne Online oferuje darmowe konsultacje z dietetykiem i psychodietetykiem dla wszystkich dorosłych.
Światowy Dzień Walki z Otyłością to dobry moment, by zacząć od małych kroków – sprawdzić swoje BMI, zadbać o codzienny ruch i zmienić nawyki żywieniowe. Bo zdrowie zaczyna się od prostych decyzji.
